1 – نام و تعريف رشته

كارشناسي پيوسته (B.Sc.) رشته شنوايي شناسي (Audiology) شاخه اي از علوم توانبخشي است كه در آن فراگيرنده براساس برنامه اي مدون آموزش مي بيند تا ضمن حفاظت شنوايي و پيشگيري از اختلالات آن با تشخيص به موقع و مناسب اختلالات دستگاه شنوايي و تعادل و اتخاذ تدابير لازم از جمله مشاوره اديولوژيك و توانبخشي براي افراد دچار آسيب شنوايي و تعادل براساس آخرين اصول علمي و روش هاي رايج به ارتقاء سطح بهداشت جامعه كمك كند.

2 – تاريخچه رشته و پيشرفت هاي جديد:

رشته شنوايي شناسي (Audiology) علم شناخت سيستم شنوايي و تعادل و اختلالات آن مي باشد كه از جمله رشته هاي علوم توانبخشي است. فارغ التحصيلان مقطع كارشناسي اين علم را به صورت پايه اي براي آمادگي فعاليت در عرصه هاي پيشگيري، ارزيابي، تشخيص اختلالات شنوايي و تعادل، انتخاب و ارزياب وسايل كمك شنوايي، نوتواني و بازتواني (درمان توانبخشي) افراد مبتلا به اختلالات شنوايي و تعادل آموزش مي بينند.

اين رشته در طول جنگ جهاني دوم و در ايالات متحده به صورت مستقل شكل گرفت و تا مقطع Ph.D ارتقاء يافته است.

مقطع كارشناسي رشته شنوايي شناسي در ايران از سال 1355 تاسيس گرديد و در حال حاضر تا مقطع دکترای تخصصی ارتقاء يافته است.

3 – اهداف كلي رشته (Aims):

* توانايي پيشگيري و حفاظت از آسيب شنوايي

* توانايي تشخيص اختلالات دستگاه شنوايي

* توانايي انجام توانبخشي براي افراد دچار اختلالات شنوايي

* توانايي مشاوره و آموزش افراد بزرگسال مبتلا به نقص شنوايي

* توانايي مشاوره و آموزش والدين داراي كودك كم شنوا

* توانايي مشاوره با كاركنان و كارفرمايان مراكز صنعتي، نظامي، اقتصادي و...

* همكاري در طرح هاي پژوهشي مرتبط با حيطه هاي شنوايي شناسي

4 – نقش دانش آموختگان در برنامه آموزشي:

- پيشگيري و حفاظت شنوايي

- تشخيصي مبتني بر آزمون هاي شنوايي شناسي

- توانبخشي براي افراد كم شنوا

- مشاوره شنوايي شناسي

- مديريتي

- آموزشي و پژوهشي

5– وظايف حرفه اي دانش آموختگان (Task Analysis):

كارشناس شنوايي شناسي در نقش هاي فوق الذكر وظايف ذيل را به عهده دارد:

1 – انجام برنامه هاي غربالگري شنوايي نوزادان، خردسالان و كودكان در سنين مدرسه

2 – پيشگيري از آسيب شنوايي، حفاظت شنوايي، برنامه ريزي و انجام غربالگري در جمعيت هايي نظير مراكز صنعتي، كارگاهي، نظامي، اردوگاه ها و...، و ارايه مشاوره شنوايي شناسي در اين حيطه

3 – آگاه سازي و آموزش عمومي درباره عوامل تاثيرگذار بر ايجاد اختلالات و آسيب هاي شنوايي و تعادل مانند: ازدواج فاميلي، انواع آلاينده ها و....

4 – انجام معاينات باليني و آزمون هاي رفتاري و فيزيولوژيك (نظير ايميتانس اديومتري و (OAE براي بررسي عملكرد شنوايي در كودكان و بزرگسالان و تفسير نتايج آنها، و ارايه مشاوره شنوايي شناسي در اين حيطه

5 – ارزيابي وزوز و توانبخشي آن با استفاده از انواع روشهاي غير دارويي و غير جراحي

6- انتخاب، تجويز، ارزيابي، فيتينگ، كمك به سازگاري و توزيع وسايل كمك شنوايي و ارتباطي فردي و گروهي به منظور تقويت صداها و پيشگيري به موقع از عوارض سوء آسيب شنوايي جهت كمك به برقراري ارتباط و ارايه مشاوره شنوايي شناسي در اين حيطه

7 – راهبري و اجراي برنامه هاي توانبخشي اديولوژيك شامل گفتار خواني، رشد مهارت هاي شنيداري (تربيت شنوايي) و رشد زبان و ارايه مشاوره شنوايي در اين حيطه

8 – انجام توانبخشي شنوايي براي افراد كاشت پروتز شده

9 – ارايه مشاوره شنوايي شناسي در حيطه شنوايي شناسي آموزشي مانند تعيين جايگاه آموزشي مبتلايان به اختلالات شنوايي

10 – نظارت و پي گيري اجراي صحيح روش هاي برقراري ارتباط بين كم شنوايان، مربيان و غيره (براي مثال: نحوه برقراري ارتباط با كودك دو زبانه، برقراري ارتباط با كم شنوا در كلاس درس عادي و....)

11 – تعيين، تجويز، كاربرد و تنظيم تجهيزات تقويت صوتي مناسب و روش هاي بهبود كيفيت صدا در محيط هاي آموزشي افراد مبتلا به اختلالات شنوايي

12 – انجام پژوهش هاي مقدماتي (Primary Research) در زمينه هاي شنوايي و تعادل

13 – همكاري در اجراي پژوهش هاي مربوط به اختلالات شنوايي و تعادل

14 – اداره مراكز و دفاتر شنوايي شناسي

آينده شغلي ، بازار كار، درآمد:

« يك پزشك براي تشخيص و درمان بيماري فقط نمي‌تواند به معاينه سطحي بيمار متكي باشد بلكه بيشتر اوقات نيازمند ابزارهاي مختلفي مثل راديوگرافي، تكنيك‌هاي آزمايشگاهي و يا تكنيك‌هاي شنوايي‌شناسي است. چرا كه يك پزشك با معاينه سطحي گوش بيمار تنها مي‌تواند، سطح پرده گوش را بررسي كند اما وراي پرده را نمي‌تواند ببيند يعني براي اطلاع از وضعيت گوش مياني ، گوش داخلي،  عصب و مراكز شنوايي مركزي بايد از ابزارهاي شنوايي‌شناسي و متخصصان اين رشته كمك بگيرد. به همين دليل فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند جذب بيمارستانها و درمانگاههاي گوش و حلق و بيني شده و يا به طور شخصي همراه با پزشك گوش و حلق و بيني كلينيك شنوايي‌شناسي داير كنند.

«از سوي ديگر بازار كار اين رشته در بخش غربالگري شنوايي بسيار وسيع است چون ما در حال حاضر ميليونها دانش‌آموز داريم كه تمامي آنها بايد در مقاطع مختلف تحصيلي تحت غربالگري شنوايي قرار گيرند. اهميت اين مساله زماني روشن مي‌شود كه بدانيم اگر كودكان داراي آسيب شنوايي به موقع شناسايي شده و تحت درمان و يا اقدامات توانبخشي قرار گيرند، تا حدود زيادي اختلالات زباني آنها برطرف شده و مي‌توانند با مردم ارتباط برقرار كنند و از انزوا خارج شوند اما اگر اختلالات شنوايي به موقع تشخيص داده نشود، نتيجه آن وضعيتي خواهد شد كه د رحال حاضر متاسفانه در بعضي از دانش‌آموزان مدرسه باغچه‌بان (مدرسه ناشنوايان) شاهد آن هستيم؛ دانش‌آموزاني كه اگر در كودكي اختلالات شنوايي آنها شناخته مي‌شد و با آنها كار شده و سمعك مناسب در اختيارشان قرار مي‌گرفت، اكنون مي‌توانستند در مدارس عادي درس بخوانند.»

حضور فارغ‌التحصيلان اين رشته در اجراي برنامه حفاظت شنوايي در كارخانه‌ها و مراكز صنعتي :

«اجراي برنامه حفاظت شنوايي در يك كارخانه كه سروصداي آن بيش از حد مجاز است،‌ نياز به همكاري متخصصان شنوايي‌شناس،‌ پزشكان ، كارشناسان بهداشت صنعتي و مهندسين اكوستيك دارد كه در اين ميان متخصصان شنوايي شناسايي علاوه بر غربالگري شنوايي كاركنان مركز صنعتي مورد نظر ، ميزان صداي موجود در آن مركز را نيز اندازه‌گيري كرده و در صورت بالا بودن ميزان صدا از حد طبيعي به كاركنان نوعي گوشي محافظ شنوايي مورد نياز را تجويز مي‌كنند تا از كاهش شنوايي، افزايش استرس و سوانح و حوادث ناشي از سروصدا در امان باشند.»

«در كل مي‌توان گفت كه بازار كار فارغ‌التحصيل شنوايي‌شناسي خوب است بخصوص در شهرهاي كوچك كه با كمبود شنوايي‌شناس نيز روبرو هستيم.»

توانايي‌هاي جسمي ، علمي ، رواني و ... مورد نياز و قابل توصيه

دقت ، لازمه رشته شنوايي‌شناسي است. چرا كه اگر يك شنوايي‌شناس ، آزمايشهاي مورد نياز را با دقت انجام ندهد، حتي مي‌تواند باعث يك عمل جراحي بي‌دليل شود كه نه تنها هيچ فايده‌اي ندارد بلكه مضر هم خواهد بود. همچنين دانشجوي شنوايي‌شناسي بايد به زبان انگليسي مسلط بوده و به علم فيزيك علاقه‌مند باشد.

«چون رشته شنوايي‌شناسي در ايران يك رشته نوپا است، بيشتر كتب درسي آن به زبان انگليسي مي‌باشد و در نتيجه پيشرفت تحصيلي دانشجوي شنوايي‌شناسي منوط به تسلط به زبان انگليسي است. در ضمن دانشجوي اين رشته بايد به علم فيزيك بخصوص فيزيك صوت علاقه‌مند باشد چون درس فيزيك يكي از دروس پايه اين رشته مي‌باشد.

دانشجوي اين رشته بايد به علوم تشريح و فيزيولوژي بويژه در زمينه شنوايي احاطه داشته باشد تا بتواند دانسته‌هاي خود را در اين رابطه به كار بگيرد.»

گروه آموزشي شنوايي شناسي

شنوايي شناسي به معناي شناخت و بررسي و تحقيق در زمينه هاي شنوايي است . كه مسائلي از قبيل سنجش كمي و كيفي و ارزيابي اختلالات از نظر يافتن محل ضايعه و همچنين مسائل مربوط به توانبخشي نظير تجويز و ارزيابي مشخصات الكترو اكوستيكي وسايل كمك شنوايي را در برمي گيرد . هدف از تشكيل اين دوره كارشناس شنوايي شناسي تربيت افراد متعهد و كارشناسي است كه بتواند مستقلا از عهده حل مسائل و مشكلات شنوايي برآيند و قادر باشند به تنهايي ناراحتي هاي شنوايي را تشخيص و توانبخشي نمايند .

گروه شنوايي شناسي دانشكده توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي همدان براساس باورهاي ديني مبني بر حضانت از جسم و جان افراد جامعه با توجه به نقش و اهميت حياتي شنوايي در يادگيري زبان و گفتار و مهارت هاي ارتباطي و نيز ارتقاء سطح سلامت كه از مهترين اهداف سازمان بهداشت جهاني و اولويت هاي برنامه هاي آموزشي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي است، برنامه آموزشي خود را در حيطه هاي پيشگيري و حفاظت از شنوايي ، تشخيص و توانبخشي، آموزش و مشاوره ارائه مي نمايد تا با تربيت افراد مجرب و متعهد در حيطه علوم نظري و باليني رشته شنوايي شناسي با پژوهش و اتخاذ تدابير مناسب، نيازهاي بهداشتي جامعه را در زمينه شنوايي و تعادل مرتفع نمايد.

فعاليت های رشته شنوایی شناسی

علاوه بر فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي كلينيك شنوايي شناسي و تعادل اين گروه، خدمات زير را به بيماران ارائه مي نمايد:

·         ارزيابي هاي كامل شنوايي

·         ارزيابي عملكرد گوش مياني

·         آزمون هاي فيزيولوژيك و الكتروفيزيولوژيك شنوايي شناسي OAE,AEP,ASSR

·         آزمون هاي بررسي سيستم تعادل

·         خدمات تجويز سمعكهاي پيشرفته ديجيتال

·         خدمان مشاوره و توانبخشي

·         ارائه خدمات مشاوره ارزيابي، درمان اختلالات گفتار و زبان